. Kaslarımız ve kemiklerimiz vücudumuzda taşıyıcı ve hareket sistemini oluşturmakta. Sağlıklı bir insanın kas ve kemik sistemi bedenin tüm ihtiyacını karşılamaktadır. Sağlıklı kalmak için bazı noktalara dikkat ederek beden sağlığını koruruz. Vücudumuzdaki kas ve kemik sisteminde yaşanacak sağlık sorunları hareket kabiliyetimizi kısıtlar. Beslenmemizden sporumuza kadar her şeyimizi düzenli olarak yapmalıyız. Hem et hem balık hem de sebze tüketerek kas sağlığımız için protein kaynağı sağlamalıyız. Kemiklerimizin gelişmesi ve güçlenmesi için kalsiyum tüketimini arttırmamız gerekmektedir. Kas sistemimiz uyku zamanında çalışmaya devam eder. Gıda eksikliği olması durumunda yorgun uyanmamıza dahi sebep olur. Yediğimiz yiyeceklerin sağlıklı sindirilmesi için spor yaparak dinç kalabiliriz. – Yazı yazarken, otururken dik şekilde oturmalıyız. – Yere eğilirken belimiz yerine dizlerimizi bükmeliyiz. – Eşya taşırken ağırlığı belimize vermemeliyiz. – Sağlıklı ve dengeli beslenmeliyiz. – Ani hareketlerden kaçınılmalı. – Kaslarımızı aşırı yormamalı ve zorlayıcı hareketlerden kaçınmalıyız. – Kırık ve çıkıklar olması durumunda doktora başvurulmalı. – Kemik gelişimi için D vitamini, kalsiyum, fosfor ve proteinli içerikler tüketilmeli. – Beslenmemize dikkat ederek kaslarımızı zayıflamasını önlemeliyiz. – Bol bol egzersiz yapmalıyız. Başa dön tuşu sağlıklı bir çevre için neler yapmalıyız Kayıtsız Üye sağlıklı bir çevre için neler yapmalıyız ?Cevap sağlıklı bir çevre için neler yapmalıyız Menekşe Her yere çöp atıp çevreyi kirletenleri mutlaka uyarınız. • Açığa atılan pillerin içindeki kimyasal maddeler toprağa ve suya karışarak bizlere zehir olarak geri döneceğinden, açığa pil atmayınız. • Çöpü kaynağında azaltmalıyız, yoksa çöp dağlarında nefes alamaz hale geliriz. • Doğal bileşenli temizlik ürünleri kullanınız. • Şarj olunabilir pilleri tercih ediniz. • Herhangi bir ürünü alırken geri dönüşümlü olmasına dikkat ediniz. • Kağıtsal atıkları tutumlu kullanıp, kullanılmış kağıtların geri kazanılmasını sağlayınız. • Evsel atıklarınızı ayrıştırarak poşetleyip, geri dönüşüme katkı yapınız. • Ambalaj ürünlerini atmayıp, ambalajlarınızda tekrar kullanınız. • Bir defa kullanılıp atılan poşetler yerine, sürekli kullanılabilen bez torba ve fileleri tercih ediniz. • Plastik atıklar doğada çok geç ve zor parçalandığından tekrar kullanılımını sağlayınız. • Plastik ve naylon atıkları yakmayınız. • Alışverişlerinizde cam şişe ve kapları tercih ediniz. • Bahçenizde kimyasal gübre yerine, organik atıklar hayvan-bitki atıkları kullanınız. • Tıbbi atıklarınızı mutlaka belediye görevlilerine teslim ediniz. • Aşırı gürültü yapmayınız, yapanları uyarınız. • Gidilebilecek yerlere yaya giderek, oto egzoz gazı atılımını önleyiniz. • Gereksiz yere elektrik enerjisi kullanmayınız. • Temiz su israfından kaçınınız. • Atık sularınızı açığa akıtmayınız. ÇÖP NEDİR? İlk bakışta, insana "bu da ne demek" dedirteceğini sandığımız bu suale cevap vermek, gerçekte düşünüldüğü kadar kolay değildir. Gündelik hayatta, "çöp" olarak adlandırılan katı atıkları kesin bir tanıma sığdırıp belirli adlar ve maddelerle sınırlandırmak imkânsızdır. Daha doğrusu; Çöp’ü üreten, atarak kurtulmak isteyen, toplayan, ayıklayan, kullanan ve bertaraf eden kişi, kurum ve kuruluşlar ile üretilen yerleşim birimlerinin sosyal, ekonomik ve kültürel yapılarına göre değişen tanımları yapılabilir. Katı atıkları üreten ve atıp kurtulmak isteyenlere göre; kendileri için hiçbir değer ifade etmeyen her şey çöptür. Örneklendirmek gerekirse; çöp yenilen ve kendilerinden yiyecek ve içecek maddeleri üreten meyve, sebze ve diğer gıda maddeleri ile üretimde veya tüketimde kullanılan maddelerin işe yaramayan kısımları, kullanılmaz hale gelen eşyalar ve değerini yitiren maddelerdir. Çöp portakal kabuğudur; ekmek parçası, ezik domates, çürük elma, kırık sandalye, bozuk ütü, ömrünü doldurmuş ilaç, pil, cam şişe, bardak, kâğıt, oyuncak, ambalaj malzemeleri, evde beslenen kedi-köpek dışkısıdır. Bu genel çerçeve içinde yer alan ve "hiçbir değer ifade etmediği" için "çöp" diye adlandırılıp atılan organik maddelerin önemli bir bölümü, kırsal kesimlerle kentlerin varoşlarında yaşayanlar için besi değeri yüksek ve ucuz bir "hayvan yemi"; hayvan dışkısı "gübre" demektir. Çöpü toplayıp bertaraf etmekle görevli kişi, kurum ve kuruluşların gözünde; cinsi, niteliği ve niceliği ne olursa olsun, "çöplük" olarak belirlenen yerlere bırakılan, insan ve çevre sağlığına zarar vermeden bertaraf edilmesi gereken katı atıkların hepsi "çöp"tür. Bu farklı yaklaşımlardan hareket ederek, çöpü genel hatlarıyla; Üreticisi tarafından atılmak istenen, toplumun sağlık ve huzuru ile çevrenin korunması için düzenli bir şekilde bertaraf edilmesi gereken katı maddeler ve arıtma çamurlar şeklinde tanımlamak mümkündür. ATIK NEDİR ? KATI ATIK NEDİR? Kullanılma süresi dolan ve yaşadığımız ortamdan uzaklaştırılması gereken katı maddelere katı atık denir. KATI ATIK ÇEŞİTLERİ NELERDİR? Evsel Katı Atıklar Genellikle gıda ve benzeri maddelerin artıkları, ambalaj veya tekstil maddelerinden oluşan atıklardır. Şampuan ambalajları, meyve suyu kutuları, plastik ve cam şişeler, metal konserve kutuları, yiyecek atıkları katı atık örnekleridir. Endüstriyel Katı Atıklar Sanayi ve üretim işlemleri sırasında oluşan atıklardır. Çeşitli hurdalar, kullanılmayan makineler bu sınıfa giren örneklerdir. Tehlikeli Atıklar Çevre ve insan sağlığına zarar verebilecek atıklardır. Atık boyalar, atık yağlar, piller, tehlikeli atık örnekleridir. Tehlikesiz hale getirilmelidirler. Tıbbi Atıklar Hastane,muayenehane gibi sağlık merkezlerinden kaynaklanan, kullanılmış ilaçlar, tıbbi malzemeler, ameliyat sırasında oluşan atıklardır. Tıbbi atıklar da tehlikeli atık sınıfına girer ve özel yöntemlerle imha edilmelidir. KATI ATIKLARIN TOPLANMASI, GERİ KAZANIMI, DEPOLANMASI Katı Atıkların Depolanması Katı atıkların çevre ve insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde çevremizden uzaklaştırılması için yapılan özel depolama alanıdır. Yakma Katı atıkların özel fırınlar içinde yakılarak yok edilmesidir. Isı değeri yüksek olan atıklar yakıldığında, enerji elde edilebilir. Bu enerji;ısı enerjisi veya elektrik enerjisi olarak kullanılabilir. Kompostlaştırma Özellikle bitki ve yiyecek atıklarının, çeşitli ortam şartları sağlanarak gübreye dönüştürülmesi ve tarımda kullanılmasını sağlayan bir yöntemdir. Geri Dönüşüm Cam, metal, plastik, kağıt, karton gibi değerlendirilebilir atıkların çeşitli işlemlerden geçirilerek yeni bir hammadde veya ürüne dönüştürülmesine geri dönüşüm denir. Bunun için, öncelikle atıkların temiz ve türlerine göre ayrılmaları gerekmektedir AMBALAJ ATIKLARININ GERİ TOPLANMASI Ambalaj atıklarınızı size verilecek renkli torbalarda biriktirin. Yetkililerce belirtilen zamanlarda dışarıya koyun . • Plastik su, meşrubat, şampuan ve sıvı deterjan şişeleri, plastik torbalar. • Teneke- alüminyum meşrubat ve konserve kutuları. • Yoğurt, krema gibi yiyeceklerin konduğu plastik kaplar. • Alüminyum folyo kaplı yiyecek ve içecek kutuları. • Karton ve alüminyumdan yapılmış meyva suyu ve süt kutuları. • Her türlü plastik maddeden yapılmış ve geri dönüş işareti olan malzemeler. Not Lütfen ambalaj atıklarınızı kapaksız olarak ve kirletmeden atın. Aynı torbaya konulmaması gereken Malzemeler • Motor yağı bidonu. • Agresol, boya bidonu ve teneke kutuları. • Margarin kapları. • Kirli ve yağlı şişeler. CAMLARIN GERİ TOPLANMASI Cam atıklarınızı biriktirin; • Kapaksız cam şişeler. • Cam su bardakları, sürahi, vazo vb. • Cam kavanozlar. • Porselen ve seramik parçaları. • Ampul florasan vb. Maddeler • Çok kirli camlar. • Ayna ve pencere gibi düz camlar. • Araç camları. Not Şişe ve kavanozların kapaklarını mutlaka çıkarınız. ÇÖPLERİN AYRI TOPLAMA SİSTEMİ • Ev, okul, işyerlerinizde biriken atıkların önemli bir bölümü yeniden değerlendirilebilen nitelikte atıklardır. Bu değerlendirilebilen atıkları temiz ve ayrı olarak toplayabilirsek bunlardan yeni ürünler üreterek geri kazanabiliriz. Lastik ve metal ambalaj atıkları doğada uzun yıllar bozulmadığından çevremizde görülmüş ve kullanım bakımından da kirletmektedir. Geri kazanma işlemiyle hem atık miktarını azaltmış hem de malzeme tüketimini azaltarak doğal kaynakları korumuş olacağız. Ayrıca metal ve plastik ambalajların geri kazanılmasıyla %95 enerji tasarrufu sağlayacağız. Bu çalışmamızın daha başarılı ve sizlere daha faydalı olması için size görevler düşmektedir. ATIK PİLLERİ NE YAPMALI / NE YAPMAMALIYIZ NE YAPILMAMALI 1. Ev veya iş yerlerinde kullanılmış atık piller evsel çöplerle kesinlikle karıştırılmamalı ve rastgele sokaklara atılmamalıdır. 2. Atık piller toprağa gömülmemelidir. 3. Atık piller denize, akarsulara, göllere veya kanalizasyona atılamalıdır. 4. Atık piller ateşte yakılmamalıdır. 5. Atık nikel-kadmiyum pillerinin insan sağlığına oldukça zararlı kadmiyum maddesi içerdiği unutulmamalıdır. Ne Yapılmalı 1. Atık haldeki piller ayrı bir yerde naylon torba, kutu kavanoz vs. biriktirilmelidir. 2. Evinizde ve ya işyerinizde atık haldeki piller uzun sürelerle muhafaza edilmemelidir. 3. Atık piller bulunduğunuz yeren yakın mahalledeki atık pil toplama kutusuna atılmalıdır. 4. Atık pillerin bünyelerindeki bazı metallerin geri kazanılabileceği unutulmamalıdır. 5. Atık pillerin toplanması için düzenlenecek kampanyalara gönüllü olarak katılmaya çalışınız. 6. Atık pil toplama noktalarının nerelerde olduğunu araştırınız. 7. Çevrenizde pil kullananları yukarıda anlatıldığı şekilde davranmaya davet ediniz ve örnek olunuz. 8. Son olarak, çevreye dost olan pillerin 1865 yılından beri insanlığın hizmetinde olduğunu çevrenin pek sevmediği civa ve kadmiyum elementlerini içeren pillerdeki sağlığa zararlı maddelerin azaltıldığını ve bu türdeki pil atıkları için yüksek toplama hedeflerinin konulduğunu lütfen unutmayınız. Evde – İşyerinde Neleri Gruplandırarak Ayırmamız Gerekiyor? KÂĞIT VE KARTONLAR • Kâğıt ve dergiler • Kâğıt, karton ambalajlar • Karton içecek kutular • Mukavva kutular, kağıt torbalar • Kullanılmış kağıt ve defterler PLASTİKLER • Plastik su ve meşrubat şişeleri • Bulaşık veya çamaşır deterjan kutuları • Şampuan şişeleri • Sıvı yağ şişeleri • Yoğurt ve margarin kapları • Kullanılmış plastik ev eşyaları • Plastik bidonlar CAMLAR • Renkli renksiz şişeler • Su ve meşrubat şişeleri • Reçel, konserve, sos kavanozlar… • Bardak, sürahi,,, METALLER • Meşrubat ve kola kutuları • Konserve ve salça kutuları • Metal mutfak gereçleri • Teneke yağ kutuları • GERİ KAZANIM KONUSUNDA BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ ? • Geri dönüşüm ve tekrar kullanımın ötesinde, atıkların özelliklerinden yararlanılarak içindeki bileşenlerin fizikseli kimyasal veya biyokimyasal yöntemlerle başka ürünlere veya enerjiye çevrilmesine “Geri Kazanım” denilmektedir. • Geri kazanımla, doğal kaynaklarımız korunur, enerji tasarrufu sağlanır, ekonomiye destek sağlanır, çöplüğe giden atık miktarı azalır ve geleceğe yatırım yapılır. • Türkiye’de atıkların geri kazanımı konusunda uzun yıllardır süre gelen çalışmalar vardır. Cam kağıt, karton, plastik ve metal atıklar özellikle çöp dökme sahalarından ve sokak toplayıcıları kanalıyla sokaklardan toplanmakta ve hammadde kaynağı olarak çeşitli sektörlerde kullanılmaktadır. • Kullanılmış ambalajların ve diğer değerlendirilebilir atıkların genel çöpten ayrı ve temiz olarak toplanması yöntemi geri kazanım sürecinin ilk aşamasını oluşturmaktadır. Ayrı toplanan geri kazanılabilir atıkların geri dönüşüm işlemine tabi tutulabilmesi için cinslerine göre de ayrılmaları gerekmektedir. • Türkiye’de çöp miktarının yaklaşık %15-20’sini geri kazanılabilir nitelikli atıklar oluşturmaktadır. • Ambalaj çöp değil aynı zamanda bir hammaddedir. Yeniden kazanımı mümkün olan ambalajları evlerimizde ayrı toplayalım. • Herhangi bir ürünü alırken geri dönüşümlü olmasına dikkat edelim. • Kağıtlarımızı, defterlerimizi tutumlu kullanıp kullanılmış kağıtları geri kazanalım. • Tükettiğimiz kağıtları çöpe atmak yerine toplayıp ekonomiye kazandırabilir ve çevre kirliliğini önleyebiliriz. • Bir ton kullanılmış kağıt, geri kazanıldığında 16 adet çam ağacının bir ton kullanılmış gazete kağıdı kullanıldığında ise 8 adet çam ağacının kesilmesi önlemiş olacaktır. • İnsanların birbirlerine gönderdiği mektupların % 44’ü okunmamaktadır. • Yalnızca aile gereksiz yazışmayı durdurursa, her yıl ağaç kesilmekten kurtulacaktır. • Bir insan, ömrünün 8 ayını, gereksiz yazışma zarflarını açarak geçirmektedir. • Bir büro elemanı yılda, 81 kilo yüksek vasıflı kağıdı çöpe atmaktadır. • Bir kere kullanıp atacağımız poşetler yerine, sürekli kullanabileceğimiz bez torba, seper ve fileleri tercih edelim. • Plastikler doğada parçalanma süresi en uzun olan madde olduğu için yok edilmesi güçtür. Bu nedenle bu maddelerin mümkün olduğunca ayrı biriktirilip geri kazanılmaları sağlanmalıdır. • Plastik ambalaj atıkları yıkanıp granül haline dönüştürülerek ikincil ürün üretiminde ham madde olarak kullanılmaktadır. Sera örtüsü, otomotiv sektöründe plastik torba, marley, pis su borusu, elyaf ve dolgu malzemesi, araba yedek parçası yapımında kullanılmaktadır. • Yeni üretime kıyasla, metal ve plastikte % 95 enerji tasarrufu sağlarız. • Geri dönen her bir ton cam için yaklaşık 100 litre petrol tasarruf edilmiş olacaktır. • Bir cam şişe doğada 4000 yıl, plastik 1000 yıl, çiklet 5 yıl, bira kutusu 10-100 yıl, sigara filtresi 2 yıl süre ile yok olmamaktadır. • Evsel atıklar arasında cam şişe ve kavanozların geri dönüşümü ülkemizde oldukça eski yıllara uzanmaktadır. Renklerine göre ayrılan cam şişe ve kavanozlar ve diğer cam atıklar kırılarak cam tozu haline getirilir. Cam tozu, kum, kireç taşı ve soda külü ile karıştırılır ve yüksek sıcaklıkta şekillendirilerek yeni ürünlere dönüştürülür. HANGİ MADDELER GERİ DÖNÜŞTÜRÜLEBİLİR Çöpün içindeki geri dönüştürülebilir malzemelerin önemli bir miktarını yiyecek veiçecek ambalajlarında kullanılan metal plastik ve cam atıklar ile kağıt ve karton oluşturmaktadır. Bunun yanında kemik, tekstil parçaları da özel ayırma tesislerinde geri dönüştürülebilmektedir. GERİ DÖNÜŞÜM SİTEMİNİN 5 TEMEL BASAMAĞI Ayırma; Değerlendirilebilir nitelikli atıkları çöple karışmadan oluştukları kaynakta ayırarak biriktirme. Atıkları Ayrı Toplama; Bu işlem değerlendirilebilir atıkların çöple karışmadan temiz bir şekilde ayrı toplanmasını sağlar. Bu işlem kaynağında ayrı toplanan malzemelerin cam, metal plastik ve kağıt bazında sınıflara ayrılmasını sağlar. Temiz ayrılmış kullanılmış malzemelerin ekonomiğe geri dönüşüm işlemidir. Bu işlemde malzeme kimyasal ve fiziksel olarak değişime uğrayarak yeni bir malzeme olarak ekonomiye geri döner. Ürünü Ekonomiye Kazandırma; Geri dönüştürülen ürünün yeniden kullanıma sunulmasıdır. GERİ DÖNÜŞÜM NİÇİN ÖNEMLİDİR ? 1 Doğal kaynaklarımız korunur. 2 Enerji tasarrufu sağlanır. 3 Doğaya zarar veren atık miktarı azalır. 4 Geri dönüşüm geleceğe ve ekonomiye yatırım demektir TÜM BUNLARIN ÖTESİNDE GERİ DÖNÜŞÜM DOĞAL KAYNAKLARIN EN VERİMLİ ŞEKİLDE KULLANILMASINI SAĞLAYAK, GELECEK KUŞAKLARA POTANSİYEL KAYNAKLARIN MÜMKÜN OLABİLEN EN FAZLA MİKTARINI BIRAKABİLECEK EN ÖNEMLİ KATI ATIK YÖNETİM BİÇİMİDİR. Her şeyin başı sağlık cümlesinde olduğu gibi, sağlığı yerinde olan insanın yapamayacağı şey yoktur. Sağlıklı ve başarılı bir yaşam sürdürebilmek için insanın öncelikle kendine inanması gerekir. Olumlu düşüncenin sonuçlarını her zaman alan başarılı insanların sanıldığı gibi gizli sırları yerine, özgüvenleri ve kendilerine olan inançları vardır. Sağlık ve Başarı İçin Uyku Düzeni Önemli Düzenli bir uyku ile bir gün oldukça dinç ve sağlıklı bir şekilde geçirilebilir. İş yaşamında ya da okul yaşamında fark etmeksizin olayları ve bilgileri kavrayabilmek için uyku düzeninin kalitesi oldukça önemlidir. Düzensiz bir uyku sürekli uykusuzluk çekilmesine ve öğrenmede güçlük çekilmesine neden olacağı için başarısızlıkta kaçınılmaz olacaktır. Planlı Yaşamak Gerekir Hayatı planlayarak yaşamak, karşılaşılacak olan durumlara karşı hazırlıklı olmayı ve gerekli önlemlerin alınmasını sağlar. Ulaşmak için insanın önüne koyduğu hedeflerinin olması ve bunu başarmak için belli bir plan çerçevesinde ilerlemesi, genellikle başarıyı getirir. Bu nedenle plansız yaşayarak hayatın getireceklerine hazırlıksız olmak yerine, planlı yaşayarak başarıya hazırlıklı olmak gerekir. Başa dön tuşu 0 1 2 3 4 5 SAĞLIKLI YAŞAM İÇİN NELER YAPMALIYIZ? * Sağlıklı olmak için temizliğimize önem vermeliyiz, Temizliğimiz, sağlığımız açısından çok önemlidir. Bedenimizin, kullandığımız eşyaların, yaşadığımız yerin temizliğine önem göstermeliyiz. *Sağlığımızı bozan etkenlerden korunmalıyız. Yanlış, dengesiz beslenme, alkollü içecekler, sigara ve uyuşturucu madde kullanmak sağlığımızı bozar, *Çeşitli hayvanlarla, yiyecek ve içeceklerle, solunum yoluyla bulaşan mikroplar sağlığımızın en büyük düşmanlarıdır, Bu mikroplardan korunma yollarını öğrenmeliyiz, *Yaşadığımız çevreyi temiz tutmalıyız. Yerlere çöp atmamalı ve tükürmemeliyiz. Pis yerlerde sinek, sivrisinek gibi zararlı böcekler çabuk üreyerek sağlığımızı tehlikeye sokar. Çevre temizliği ve çevre sağlığı her yurttaşın öncelikli görevidir, *Sağlıkla ilgili öğütleri tutmalıyız. Mevsime göre giyinmeliyiz, Spor yapmalı, kirli havalı yerlerde oturmamalıyız. Terli iken su içmemeliyiz. *Yukarıdaki kurallara uymalıyız. Gerekince sağlık kurumlarına gitmeliyiz. Dispanserler, sağlık ocakları ve hastaneler, sağlığımız için bize yardımcı olan kurumlardır. *Sağlığımızla ilgili bir sorun olursa hemen doktora gitmeliyiz Doktorun sağlığımızla ilgili uyarılarına uymalıyız, ilaçlarımızı zamanında, yeterince almalıyız. *Geleceğini düşünen her insan, ne kadar sağlıklı olursa olsun bir gün yaşlılık veya bir kaza sonucu iş yapamayıp para kazanamayacağını düşünerek gelecekte de rahat yaşamanın güvencelerini arar. ileri ülke, insanlarının herhangi bir nedenle çalışamayacak duruma düşünce onlara el uzatan ve yaşamlarına güvence sağlayan ülkedir. Ülkemizde de bu amaçla, SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı gibi çeşitli sosyal güvenlik kurumları çalışmalarda bulunmaktadır. Kaynak // Sosyal Paylaşım

sağlıklı olmak için neler yapmalıyız kompozisyon